Blackouty stanowiły do niedawna wdzięczny temat dla scenarzystów filmów katastroficznych, science-fiction i komedii romantycznych. Niewykluczone jednak, że wkrótce staną się one naszą rzeczywistością, choć może z innych przyczyn niż w latach 80. ubiegłego wieku. Jak się przygotować na taką ewentualność?
Co to jest blackout?
Blackout to poważna awaria zasilania, obejmująca większy obszar. Powoduje przerwy w dostawie energii, które mogą trwać od kilku minut do kilkudziesięciu godzin. W tym czasie przestają działać wszystkie urządzenia elektryczne w domach, budynkach użyteczności publicznej czy zakładach produkcyjnych oraz zasilana prądem infrastruktura – lodówki, kasy fiskalne, sygnalizacja świetlna, a nawet sieć wodno-kanalizacyjna. Skutkiem blackoutu może być więc zarówno przerwany koncert albo zakupy, jak i blokady dróg czy brak wody i ogrzewania.
Blackout może nastąpić w wyniku gwałtownych zjawisk pogodowych, jak silny wiatr lub burze, ale i niskiej lub wysokiej temperatury. Może być też spowodowany awarią elektrowni lub nagłym wzrostem zapotrzebowania na energię elektryczną.
Blackout – coraz bardziej prawdopodobny na skalę lokalną
Ryzyko długotrwałego blackoutu na terenie całej Polski jest niewielkie. System energetyczny jest dość dobrze zabezpieczony przed przerwaniem dostaw prądu do odbiorców. Coraz częściej mogą jednak zdarzać się miejscowe zaniki zasilania, dotyczące jednej miejscowości, gminy czy powiatu. Rośnie bowiem zapotrzebowanie na energię, a równocześnie postępują zmiany klimatu, które wpływają na nasilenie częstotliwości ekstremalnych zjawisk atmosferycznych. Sytuację komplikuje dodatkowo odchodzenie od paliw kopalnych na rzecz mniej stabilnych odnawialnych źródeł energii, choć w Polsce w tej chwili większym problemem wydaje się raczej perspektywa niedoboru węgla. Zakłócenia w systemie energetycznym mogą więc być odczuwalne dla każdego z nas, a jest szansa, że w nadchodzącym sezonie grzewczym jeszcze przybiorą na sile.
Sprawdź zasilacze UPS w ofercie Onninen
Jak zabezpieczyć się przed awarią zasilania?
Jak wskazuje Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, na wypadek długotrwałego braku prądu podstawowym zabezpieczeniem są zapasy wody i jedzenia oraz świeczki i latarka. Warto też jednak zapewnić sobie awaryjne źródła zasilania w energię. Robią tak na przykład fabryki, szpitale, lotniska i serwerownie. Na użytek domowy można skorzystać z bezprzerwowego zasilacza UPS. W przypadku braku prądu UPS podtrzyma zasilanie przez kilka czy kilkanaście minut, dając czas na przywrócenie zasilania lub bezpieczne wyłączenie wrażliwych urządzeń, takich jak komputery. Ewentualnie UPS zapewnia bufor czasowy na uruchomienie agregatu. Na rynku są też dostępne małe UPS-y, między innymi Eaton 3S Mini, przeznaczone do podtrzymania pracy niewielkich urządzeń, takich jak np. routery czy ładowarki telefonów. Zapewniają one zasilanie awaryjne, a tym samym dostęp do sieci i wiadomości, nawet przez kilka godzin.
Jesteśmy przyzwyczajeni, że dostęp do energii mamy przez całą dobę, bez ograniczeń. Warto jednak być przygotowanym na nagłą utratę zasilania. Dotyczy to również tych, którzy mają na dachu instalację fotowoltaiczną. Jeśli nie ma energii w domowej sieci, nie będzie działał falownik, który zamienia prąd stały z paneli na przemienny, taki jak w sieci energetycznej. Przed skutkami blackoutu sprzęt domowy zabezpieczy zasilacz UPS. Stale monitoruje on przepływ mocy i w razie awarii zasilania od razu automatycznie przejmuje rolę sieci elektrycznej, zapewniając stały dopływ prądu.
Rafał Brzuska, Product Manager w firmie Eaton
Jaki UPS wybrać do domu?
W zdecydowanej większość przypadków, w razie blackoutu zasilanie awaryjne w formie zasilaczy UPS będziemy chcieli zapewnić jedynie pewnej grupie kluczowych odbiorników elektrycznych. UPS będący w stanie zasilić cały dom wiązałby się z ogromnymi jak na gospodarstwo domowe kosztami oraz koniecznością wydzielenia znacznej przestrzeni, co zazwyczaj okaże się uzasadnione. Jeżeli mimo wszystko mamy potrzebę zabezpieczania ciągłości dostaw energii przez dłuższy czas, ponieważ np. mieszkamy w miejscu narażonym na częste i długie zaniki zasilania, warto w zamian pomyśleć o przydomowym agregacie prądotwórczym.
Za pomocą zasilacza UPS z pewnością warto zabezpieczyć takie odbiorniki, jak domowy sprzęt używany do pracy i rozrywki, tj. komputer i sprzęt RTV. Z jednej strony zapewnia to bezpieczne zakończenie codziennych zadań, bez ryzyka utraty danych lub uszkodzeń nośników, jak również pozwala pozostać w kontakcie ze światem zewnętrznym. W takich rolach idealnie sprawdzą się kompaktowe zasilacze „komputerowe”, jak np. zasilacz UPS Eaton Ellipse PRO. Zdecydowanie należy również rozważyć awaryjne zasilanie podstawowych urządzeń bezpieczeństwa, takich jak napędy bram czy kamery monitoringu. Częstą i dobrą praktyką jest także stosowanie dedykowanego UPS-u do pieca C.O. w kotłowni. W takich przypadkach wymagany czas podtrzymania jest znacznie dłuższy niż standardowe dla mniejszych urządzeń kilka minut. Oczekiwania użytkowników w tym zakresie spełnią zasilacze z funkcją podłączenia dodatkowych zewnętrznych akumulatorów, jak np. seria UPS-ów on-line z czystą sinusoidą na wyjściu UPS Eaton 9E.
UPS – najlepsze rozwiązanie na blackout
UPS chroni przed awariami zasilania, ale również przed przepięciami czy wahaniami napięcia w sieci. Wiele z tych urządzeń na bieżąco monitoruje parametry sieci i poziom zużycia energii. Może to pomóc przewidzieć sytuację, w której zabraknie nam prądu, a nawet oszczędzać energię. Identyfikowanie urządzeń, które pobierają jej najwięcej, pozwala lepiej zaplanować ich pracę i skłania do częstszego wyłączania sprzętu lub jego wymiany na bardziej energooszczędny.
Jeżeli blackout ma nastąpić w naszej okolicy, nie unikniemy go. Jest to zdarzenie o zbyt dużej skali, by dało się trwale uodpornić na nie dom czy zakład. Można jednak być przygotowanym, by w razie zaniku napięcia w sieci nie stracić cennych informacji albo źródła ciepła. Z pomocą przychodzą nowoczesne rozwiązania technologiczne, wśród których łatwo znaleźć produkty dopasowane do indywidualnych potrzeb. Bez względu na to, dobrze mieć także zapas świeczek lub lampę naftową i trzymać je w takim miejscu, żeby łatwo było do nich trafić nawet po ciemku.