Umiejętność czytania schematów elektrycznych jest niezbędna w pracy każdej osoby zajmującej się zawodowo instalacjami elektrycznymi. Można powiedzieć, że schemat elektryczny to rodzaj mapy zawierającej istotne wskazówki umożliwiające bezpieczne „poruszanie się” w układzie obwodów elektrycznych. Musisz wiedzieć, jak dokładnie analizować schematy elektryczne, szczególnie wtedy, kiedy na co dzień zajmujesz się modernizacją i serwisem instalacji prądowych. Przejrzyj kilka przydatnych wskazówek, a Twoja umiejętność czytania schematów elektrycznych na pewno będzie na wyższym poziomie.
Sprawdź kabel i przewody w hurtowni Onninen
Podstawowe rodzaje schematów elektrycznych
Schematy elektryczne to zaawansowane rysunki techniczne, które przedstawiają dokładną budowę układu elektrycznego. Są wykorzystywane nie tylko w dużych instalacjach domowych i przemysłowych, ale także w przypadku takich urządzeń jak zaawansowana aparatura elektryczna lub aparatura modułowa.
Kiedy wiesz, jak czytać schematy elektryczne, możesz swobodnie modernizować instalacje i podłączać nowy osprzęt zgodnie z wytycznymi technicznymi.
Schematy dzielimy na cztery rodzaje dokumentacji, a mianowicie:
- Podstawowe – tutaj najpopularniejsze są mapy elektryczne, które służą do oznaczenia budowy całej instalacji. Na takim schemacie znajdziesz dokładne miejsca, w których będą obecne konkretne urządzenia i ich symbole wpływające na funkcje instalacji elektrycznej.
- Wyjaśniające – takie schematy przejmują funkcję legendy podczas projektowania układów scalonych i zaawansowanych instalacji elektrycznych. Umiejętność czytania schematów elektrycznych w takiej formie to obowiązek każdego instalatora. Dzięki temu nawet skomplikowane instalacje stosowane np. w układach sterowania w przemyśle będą łatwiejsze do naprawy i konserwacji.
- Wykonawcze – na takich schematach znajdziesz dane o tym, gdzie znajdują się połączenia wewnętrzne w układzie, zewnętrzne, a także sprawdzisz schematy przyłączeń dodatkowych elementów np. przełączników i przekaźników.
- Plany – to ostatnia grupa schematów elektrycznych, do której odczytywania wystarczy podstawowa wiedza elektryczna. Plany są przydatne np. podczas prac remontowych, aby wiedzieć, gdzie według schematu znajdują się przewody w ścianach.
Jeśli w Twojej codziennej pracy pojawia się elektrotechnika i skomplikowane układy elektryczne, musisz wiedzieć, jak pracować na schematach elektrycznych i w jaki sposób szybko odnajdywać na nich istotne informacje.
Jaką funkcję pełnią elementy elektryczne na schemacie?
Na schematach elektrycznych znajdziesz oznaczenia różnych elementów takich, jak np. kable i przewody, cewki, kondensatory, źródła zasilania, oporniki, przekaźniki, żarówki i wiele innych. Poszczególne elementy, które zawiera niemalże każdy schemat elektryczny to:
Linie przewodów – tutaj rozróżniamy przewody zasilające (linia ciągła) i PE (przerywana linia). Wszystkie przewody instalacyjne powinny być uwzględnione na dokumentacji elektrycznej.- Węzły i połączenia – te wskazują, jak się łączą poszczególne końcówki elementów w instalacji elektrycznej. Oznaczenie złączek jest niezbędne – w tych miejscach zawsze łączą się przewody w całej instalacji.
- Przełączniki – symbolizowane jako linia przerywana przecinająca obwód elektryczny.
- Przekaźniki – elementy, które otwierają lub zamykają obwód elektryczny.
- Styczniki – wskazują na miejsca połączenia obwodów w instalacjach przemysłowych, czyli tam, gdzie w grę wchodzi automatyka.
- Bezpieczniki – pełnią niezbędną funkcję zabezpieczającą w instalacjach elektrycznych i są oznakowane jako linia przerywana.
Przykładowy schemat może zawierać też symbolikę diod świecących, prostowniczych, baterie w obwodzie, kondensatory, fotorezystory czy nawet potencjometry. Praktycznie wszystkie elementy istotne z punktu widzenia działania instalacji lub urządzeń elektrycznych powinny znaleźć się na schemacie już na etapie projektowania.
Jeśli chcesz poznać wszystkie symbole, funkcje linii oraz oznaczenia automatyków w obwodach, koniecznie zajrzyj do norm EN60617 i EN61346-2. W dokumentacji znajdziesz zasady oznaczania i czytania schematów z określoną symboliką.
Jako ekspert powinieneś wiedzieć, jaki jest wygląd punktu przecięcia obwodów elektrycznych. Niezbędna jest też umiejętność czytania dokumentacji oraz rysowania schematów (nawet tych prostych), dzięki czemu łatwiej wprowadzać modernizacje w istniejących już układach.
Jak nauczyć się rysowania schematów elektronicznych?
Podstawą w nauce rysowania schematów elektronicznych jest umiejętność stworzenia rysunku technicznego. Zasady są proste. Kiedy umiesz tworzyć rysunki techniczne, bez problemu będziesz w stanie poradzić sobie ze stworzeniem schematu elektrycznego, nawet jeśli masz do czynienia ze skomplikowanym urządzeniem lub instalacją.
Naukę rysowania schematów zacznij od:
- zaznajomienia się z obowiązującymi normami elektrycznymi PNE i IEC,
- obsługi programów przeznaczonych dla elektryków np. do projektowania automatyki przemysłowej i analizy stworzonych projektów,
- rozpoznania symboliki stosowanej na schematach elektrycznych.
Kiedy zrozumiesz funkcje stosowania określonych materiałów w instalacjach elektrycznych oraz przejrzysz najpopularniejsze zestawienia symboli w dokumentacji, będziesz w stanie szybciej podszkolić się w czytaniu, a także tworzeniu schematów.