W instalacjach elektrycznych stosuje się różne rodzaje zabezpieczeń, które chronią obwody elektryczne, urządzenia lub ludzi przed skutkami (nierzadko tragicznymi) nieprawidłowego działania sieci, np. przed porażeniem elektrycznym. Jednym z powszechnie stosowanych przez elektryków aparatów zabezpieczających jest wyłącznik różnicowoprądowy, potocznie zwany różnicówką. Co to dokładnie za urządzenie? Kiedy wyposażyć w nie instalację? Jaki typ różnicówki wybrać? I jak często zaleca się ją wymieniać? Wszystko, co warto wiedzieć na temat różnicówek, znajdziesz w poniższym artykule, a praktycznie każdy typ wyłącznika różnicowoprądowego znajdziesz w hurtowni Onninen. Zapraszamy!
Sprawdź wyłączniki różnicoroprądowe w hurtowni Onninen
Czym jest różnicówka?
Różnicówka jest potoczną nazwą wyłącznika różnicowoprądowego. To elektryczne urządzenie zabezpieczające, które zapobiega porażeniu prądem elektrycznym człowieka podczas kontaktu pośredniego i bezpośredniego, minimalizuje skutki uszkodzenia urządzeń oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia pożaru.
Przez różnicówkę przechodzą przewody fazowe i zerowy, np. w jednofazowym obwodzie będzie to przewód fazowy i przewód neutralny. W normalnych warunkach prąd znajdujący się w obwodzie ma taką samą wartość, jak prąd przepływający przez przewód neutralny. W przypadku awarii instalacji, prąd „ucieka” na obudowy urządzeń elektrycznych, przez co wartości prądu w przewodach fazowych i w przewodzie neutralnym zaczynają się od siebie różnić (różnica ta to prąd różnicowy). Gdy prąd elektryczny, który wypływa z obwodu, nie jest równy prądowi wpływającemu, różnicówka powinna wykryć te nieprawidłowości i natychmiast rozłączyć obwód. Wyłączenie zasilania następuje w sposób automatyczny.
Inne, powszechnie stosowane nazwy różnicówki to: bezpiecznik różnicowoprądowy, wyłącznik przeciwporażeniowy, wyłącznik RCD oraz wyłącznik RCCB od skrótów nazw angielskich (odpowiednio residual current device i residual current circuit breaker).
Kiedy warto zastosować wyłącznik różnicowoprądowy?
Wyłączniki różnicowoprądowe stosowane są w instalacjach elektrycznych jako uzupełniająca ochrona przeciwporażeniowa. Występują w układach sieci TN-S (najczęściej w domach i mieszkaniach), TN-C-S (na odcinku z rozdzielonymi przewodem ochronnym PE i przewodem neutralnym) oraz TT. W układzie sieci IT pojawiają się rzadko. Wyłączników różnicowoprądowych nie wolno implementować do instalacji typu TN-C, ponieważ przewody PE i N nie są w nich rozdzielone, więc różnicówki nie działałyby poprawnie.
Różnicówka wykrywa już niewielki upływ prądu – taki, który mógłby nie spowodować zadziałania zabezpieczeń nadprądowych. Urządzenie nie zapewnia jednak ochrony bezwzględnej, tzn. stuprocentowej niezależnie od sytuacji. Gdy dotknie się przewodu ochronnego z zapewnionym przepływem prądu do uziemienia, ryzyko porażenia wciąż istnieje, jednak najczęściej jest ono znacznie mniejsze niż w przypadku kontaktu z przewodem niechronionym i zwykle nie stanowi zagrożenia dla życia ani zdrowia człowieka.
O tym, kiedy nie tyle warto, co należy stosować wyłączniki różnicowoprądowe i o jakich parametrach, mówią przepisy budowlane oraz wymagania Polskich Norm, odnoszących się do instalacji elektrycznej i urządzeń elektrycznych. Obowiązek zapewnienia ochrony przed porażeniem elektrycznym reguluje przepis § 180. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Jaką moc powinna mieć różnicówka?
Podstawowym parametrem każdej różnicówki jest znamionowy prąd różnicowy IΔn. To zadeklarowana przez producenta wartość (10, 30, 100, 300, 500 mA albo 1 A), przy której, w określonych warunkach, dany wyłącznik różnicowoprądowy powinien zadziałać. Dodatkowo wyłącznik różnicowoprądowy jest konstrukcyjnie dostosowany (chodzi m.in. o wielkość i przekrój torów prądowych oraz dobór zacisków do przewodów) do konkretnej wartości prądu znamionowego. Do wyboru pozostają np. różnicówka 25A czy różnicówka 40 A. Wyboru mocy różnicówki dokonuje wykwalifikowany elektryk, biorąc pod uwagę m.in. rodzaj instalacji i jej obciążenie oraz przepisy prawa i wymagania norm dla danego miejsca.
Sprawdź wyłączniki różnicoroprądowe w hurtowni Onninen
Czym różnią się od siebie różnicówki?
Na rynku znaleźć można różnego typu wyłączniki różnicowoprądowe.
Ze względu na czułość (prąd zadziałania IΔn) rozróżnia się wyłączniki:
- wysokoczułe – reagują na prąd o natężeniu poniżej 30 mA, więc są najczęściej stosowane w domach i mieszkaniach;
- średnioczułe - reagujące na prąd o natężeniu od 30 do 500 mA;
- niskoczułe - reagujące na prąd o natężeniu powyżej 500 mA, znajdują zastosowanie głównie w obiektach przemysłowych.
Ze względu na wykrywane rodzaje prądów upływu, czy też na typ wyzwalania lub na czułość na prąd różnicowy, wyróżnić można kilka podstawowych typów wyłączników różnicowoprądowych:
typ AC – wyłączniki RCD typu AC są czułe na prądy różnicowe przemienne sinusoidalnie, to najbardziej popularny typ różnicówek w naszym kraju;- typ A - wyłącznik typu A jest czuły na przepływ prądu sinusoidalnego i wyprostowanego pulsacyjnego (uwaga, typ A nie nadaje się do montażu w obwodach odpowiadających za zasilanie np. falowników);
- typ B – różnicówka typu B przeznaczona jest do bardziej zaawansowanych instalacji elektrycznych, wykrywa prąd różnicowy przemienny sinusoidalny, prąd stały wygładzony do częstotliwości 1000 Hz oraz prąd stały pulsujący;
- typ F – wyłączniki typu F wykrywają prąd przemienny sinusoidalny o zmiennej charakterystyce częstotliwościowej, dlatego są wdrażane razem z przemiennikami częstotliwości.
Ze względu na ilość biegunów wyłączniki różnicowoprądowe dzielą się na:
- dwubiegunowe – stosowane w obwodach jednofazowych (stąd nazwa różnicówka 1 fazowa);
- czterobiegunowe – stosowane w obwodach trójfazowych z przewodem neutralnym (stąd nazwa różnicówka 3 fazowa).
Natomiast ze względu na wbudowanie zabezpieczenia nadprądowego wyróżnia się wyłączniki różnicowoprądowe:
- RCCB - bez zabezpieczenia,
- RCBO - z zabezpieczeniem.
Wybierając wyłącznik różnicowoprądowy, należy spojrzeć całościowo na instalację elektryczną. W szczególności trzeba uwzględnić spodziewane wartości prądu upływu, planowane obciążenie instalacji czy rodzaj odbiorników w obwodzie. Nie bez znaczenia pozostają funkcje, jakie mają pełnić wyłączniki różnicowoprądowe w zabezpieczanym obwodzie. Niekoniecznie musi to być przecież jedynie ochrona przeciwporażeniowa. Jeżeli nie jesteś profesjonalistą, warto zasięgnąć porady elektryka z uprawnieniami.
Co ile powinno się wymieniać różnicówkę?
Wyłączniki różnicowoprądowe w instalacjach elektrycznych należy poddawać okresowej kontroli, aby mieć pewność należytej ochrony sprzętów elektrycznych i przede wszystkim – bezpieczeństwa domowników czy pracowników. Na różnicówce standardowo znajduje się przycisk „TEST”. Po jego naciśnięciu następuje symulacja awarii instalacji, a tym samym upływu prądu, co pozwala zweryfikować sprawność urządzenia. Jeśli prąd nie zostanie automatycznie i bezzwłocznie odcięty, zalecana jest wymiana różnicówki. Najlepiej skontaktować się z elektrykiem. Częstotliwość testowania określają producenci wyłączników różnicowoprądowych. Przy sprzyjających warunkach środowiskowych, zwykle wystarczy powtarzać test raz w roku.
Czy różnicówka to bezpiecznik?
Nie. Wyłączniki różnicowoprądowe i bezpieczniki elektryczne (zwane także bezpiecznikami/wyłącznikami nadprądowymi i potocznie „korkami”) to dwa różne rodzaje zabezpieczeń stosowanych w obwodach elektrycznych. Bezpiecznik chroni instalację i odbiorniki elektryczne przed skutkami wystąpienia nadmiernego natężenia energii elektrycznej – przeciążenia lub zwarcia, przerywając przepływ prądu. Jego zastosowanie pozwala skutecznie zapobiegać uszkodzeniom instalacji i podpiętych do niej sprzętów elektrycznych. Różnicówka nie chroni przed przegrzaniem czy zwarciem urządzeń, za to wykrywa upływ prądu, zapobiegając groźnym dla ludzkiego zdrowia i życia „kopnięciom”. Ochrona powinna być kompleksowa - bazować zarówno na wyłącznikach różnicowoprądowych, jak i na wyłącznikach nadprądowych. Na każdą różnicówkę powinien przypadać co najmniej jeden bezpiecznik.
Różnicówki w hurtowni Onninen
W hurtowni elektrycznej Onninen znajdziesz szeroką gamę wyłączników różnicowoprądowych typu AC, A i innych. Oferujemy certyfikowane, spełniające normy produkty, pochodzące od renomowanych producentów i dostawców. Do wyboru pozostają:
a także różnorodne akcesoria z zakresu aparatury modułowej. Zachęcamy również do zapoznania się z innymi, dostępnymi w asortymencie zabezpieczeniami.
Nie wiesz, jaka różnicówka, bezpiecznik czy ogranicznik przepięć będzie pasować do Twojego układu sieci? Eksperci Onninen służą fachowym wsparciem przy wyborze optymalnego typu wyłączników różnicowoprądowych i innych elementów. Napisz, zadzwoń lub odwiedź najbliższy oddział. Postaramy się odpowiedzieć na każde pytanie. Jesteś profesjonalistą? Elektrycy mogą liczyć na specjalne warunki współpracy.