Kluczowy wpływ na poziom bezpieczeństwa pożarowego budynków ma odporność na ogień wykorzystanych w nich wyrobów budowlanych. Z tego względu Komisja Europejska wprowadziła wspólne dla całej UE przepisy ujednolicające między innymi klasyfikację kabli i przewodów elektrycznych. Wskutek tych regulacji odchodzi się od stosowania tworzyw polwinitowych, zastępując je materiałami bezhalogenowymi. Jeśli projektujesz instalacje elektryczne lub odpowiadasz za ich wykonanie, koniecznie zapoznaj się z naszym poradnikiem, dotyczącym bezpieczeństwa pożarowego w odniesieniu do kabli i przewodów!
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie przepisy regulują stosowanie kabli bezhalogenowych,
- jakie oznaczenia stosuje się na kablach bezhalogenowych,
- w jakich instalacjach wykorzystuje się kable bezhalogenowe.
Sprawdź kable bezhalogenowe w Onninen
Kable i przewody a bezpieczeństwo pożarowe – podstawy prawne
Przepisy obowiązujące w zakresie bezpieczeństwa pożarowego reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 305/2011, w skrócie nazywane CPR (Construction Products Regulation). Wprowadza ono obowiązek klasyfikacji wyrobów budowlanych pod względem odporności na działanie ognia. Definiuje ponadto metody badań pozwalających na ich ocenę.
Rozporządzenie CPR dotyczy wszystkich wyrobów budowlanych przeznaczonych do trwałego zainstalowania, co oznacza, że obejmuje również kable i przewody w budynkach cywilnych, obiektach użyteczności publicznej czy budowlach inżynierskich. Nakłada na ich producentów obowiązek wystawiania deklaracji właściwości użytkowych oraz znakowania wyrobów znakiem CE.
Wymagania w zakresie deklaracji właściwości użytkowych oraz metod weryfikacji odporności na ogień kabli i przewodów zawarto w normie EN 50575, a szczegółowe przepisy znalazły się w normach powiązanych, między innymi z EN 13501-6: Klasyfikacja kabli i przewodów w zakresie reakcji na ogień. W ten sposób określono na przykład metodykę badań pozwalającą na objęcie kabli odpowiednią klasą.
Przepisy te pozwalają wszystkim producentom i importerom łatwiej posługiwać się parametrami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo pożarowe. Dotyczy to zarówno projektowania kabli, jak i określania wymagań przez zamawiającego. Warto przy tym pamiętać, że regulacje nie odnoszą się do wszystkich wyrobów kablowych, a jedynie do tych, które służą do trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach.
Kable bezhalogenowe
Klasy reakcji na ogień
Na podstawie wymienionych wyżej przepisów kable i przewody elektroenergetyczne ujmowane są w określonej klasie (tzw. euroklasa) odporności pożarowej: Aca, B1ca, B2ca, Cca, Dca, Eca, Fca, gdzie ta pierwsza jest standardem najwyższym, a ostatnia najniższym.
Każda euroklasa wskazuje, w jakim stopniu wyrób budowlany (w tym przypadku kabel lub przewód) przyczynia się do rozwoju ognia. Im wyższy standard, tym mniejsze zagrożenie podczas pożaru. Poszczególnym klasom przypisane zostały konkretne parametry, jakimi muszą odznaczać się odpowiadające im produkty. Określone wartości progowe weryfikowane są natomiast podczas badań laboratoryjnych w niezależnych jednostkach badawczych, notyfikowanych przez Unię Europejską. Takie rozwiązanie sprawia, że wyniki testów są w pełni porównywalne, bez względu na producenta oraz kraj Wspólnoty. Metody testowania opisują normy EN ISO 1716 (dla klasy Aca) oraz EN 50399 i EN 60332-1-2 (dla pozostałych, poza klasą Fca).
Na podstawie przeprowadzanych badań, kablom i przewodom przypisuje się konkretną klasę reakcji na ogień, przy czym Aca oznacza wyrób całkowicie niepalny, a Fca wyrób łatwopalny i niespełniający wymogów klas wyższych. Ze względu na materiały wykorzystywane do produkcji kabli, na rynku spotkasz się z wyrobami mieszczącymi się w zakresie od B2ca do Fca.
W zależności od przypisanej klasy, kable i przewody podlegają Systemom Oceny Zgodności 1+, 3 lub 4, które oznaczają rodzaj potwierdzających dokumentów oraz zakres nadzoru produkcyjnego. Różnica polega przede wszystkim na tym, że w standardach 1+ i 3 badania muszą być przeprowadzane we wspomnianych już jednostkach notyfikowanych przez Komisję Europejską, a w przypadku Systemu Oceny Zgodności 4 (dotyczącego klasy Fca) wyrób może zostać przetestowany w laboratorium producenta.
Co więcej, klasy B1ca, B2ca, Cca i Dca wymagają dodatkowych klasyfikacji w zakresie:
- emisji dymów – parametr s (smoke): s1/s1a/s1b/s2/s3,
- płonących kropli – parametr d (droplets): d0/d1/d2,
- korozyjności – parametr a (acidity): a1/a2/a3.
Klasy Eca i Fca obejmują wyłącznie badanie na pojedynczej pionowej próbce, toteż nie podlegają dodatkowym klasyfikacjom. W przypadku standardów B1ca, B2ca, Cca i Dca po przeprowadzeniu wszystkich testów wyrobom nadaje się pełne oznaczenie, wyglądające na przykład w taki sposób:
B2ca-s1,d1,a3
W tym przypadku:
- B2 – oznacza klasę reakcji na ogień,
- ca – to skrót od cable (kabel),
- s1 – oznacza wydzielanie dymu na najniższym poziomie,
- d1 – oznacza średnią klasę płonących kropli,
- a3 – oznacza wysoki poziom wydzielania korozyjnych gazów.
W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że im niższe parametry liczbowe w oznaczeniu, tym wyższy standard wyrobu.
Sprawdź kable bezhalogenowe w Onninen
Zastosowanie kabli i przewodów bezhalogenowych
Od 2017 roku producenci mają obowiązek dostarczania na rynek wyłącznie wyrobów zgodnych z rozporządzeniem CPR, ich odpowiedniego znakowania i udostępniania właściwej dokumentacji. Co więcej, w normie N SEP -E-007:2017-09 określono minimalne wymagania dotyczące stosowania kabli i przewodów elektrycznych w różnych rodzajach budynków.
I tak, klasą Dca objęto budynki typu ZL I (np. teatry czy kina), ZL II (m.in. szpitale, żłobki) , ZL III (użyteczności publicznej, ale nie ZL I oraz ZL II), ZL IV (mieszkalne) i ZL V (zamieszkania zbiorowego) oraz obiekty wysokie i wysokościowe. Nie dotyczy to jednak ich dróg ewakuacji, dla których przewidziano klasę B2ca. Standard Eca przypisano natomiast budynkom o mniejszej kubaturze, a więc przede wszystkim obiektom mieszkalnym (np. domy jednorodzinne i budynki o kubaturze do 1000 m3), a także produkcyjnym, magazynowym i inwentarskim.
Wszystko to sprawia, że w nowych inwestycjach tradycyjne kable PVC zastąpione zostały przez przewody bezhalogenowe (LSOH). Jak sama nazwa wskazuje, wyroby te nie zawierają halogenów, czyli związków fluoru, bromu, chloru, jodu czy astatu. Dzięki temu w przypadku pożaru nie emitują toksycznych, korozyjnych dymów, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Jedyne produkty, jakie powstają w procesie spalania tych przewodów, to dwutlenek węgla i woda.
Przewody bezhalogenowe w pełni wpisują się więc w unijne wymagania dotyczące reakcji wyrobów budowlanych na ogień. W przypadku pożaru wydzielają jedynie niewielkie ilości dymu bez korozyjnych oparów, co może okazać się decydujące dla gaszenia ognia oraz ewakuacji i ratowania życia ludzi. Warto bowiem pamiętać, że większość ofiar tego typu zdarzeń ginie nie od samych płomieni czy wysokich temperatur, ale z powodu zatrucia dymem.
Na skutek ich unikatowych właściwości użytkowych bezhalogenowe kable elektryczne stosowane są przede wszystkim w budynkach skupiających wiele osób, ale też w obiektach chroniących wartościowe dobra materialne.
Szeroki wybór kabli bezhalogenowych znajdziesz w Onninen
Pracując nad nowoczesnymi systemami elektrycznymi dla swoich klientów, zaopatruj się w naszej hurtowni internetowej. W ofercie hurtowni instalacyjnej Onninen znajdziesz kable oraz przewody bezhalogenowe o zróżnicowanych parametrach. Z łatwością dobierzesz je do wykonywanej instalacji, gwarantując jej użytkownikom bezpieczeństwo na najwyższym poziomie!
Masz pytania odnośnie branży? Dołącz do grupy Świat Instalacji!