Czy jako pracodawca możesz w dowolny sposób oświetlić przestrzeń, w której pracują ludzie? Jak się domyślasz – nie. Twoim obowiązkiem jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków poprzez m.in. odpowiednie oświetlenie stanowiska pracy. Zaniedbania w tym obszarze mogą prowadzić do różnych dolegliwości zdrowotnych i obniżać efektywność realizowanych zadań, a Ciebie narazić na poważne problemy natury prawnej i wizerunkowej. Dowiedz się, co o oświetleniu w miejscu pracy mówią Polskie Normy i akty prawne.
Sprawdź oświetlenie w hurtowni Onninen
Funkcje oświetlenia w środowisku pracy
Oświetlenie to stosowanie światła do uwidocznienia miejsc, obiektów lub ich otoczenia. Wpływa na bezpieczeństwo ludzi przebywających w danym wnętrzu, na sposób postrzegania przez nie otoczenia oraz na ich samopoczucie. Odpowiednio zaprojektowane oświetlenie miejsca pracy wspiera komfortowe, bezpieczne i efektywne wykonywanie różnorodnych zadań 
wzrokowych.
Oświetlenie uznawane jest za fizyczny czynnik środowiska pracy – czynnik uciążliwy, ponieważ jego niewłaściwy dobór może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, w szczególności do nadmiernego zmęczenia oczu, pojawienia się dolegliwości w obrębie narządu wzroku, spadku wydajności pracy oraz pogłębienia istniejących wad wzroku. Dlatego pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia w miejscu pracy oświetlenia o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
Jakie normy i źródła prawa regulują kwestię oświetlenia w miejscu pracy?
Podstawowym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Przepisy dotyczące oświetlenia na stanowiskach pracy znajdują się w rozdziale 2. (Oświetlenie). Zgodnie z § 26. ust. 1 i 2 przedmiotowego rozporządzenia, na poszczególnych stanowiskach pracy należy dostosować poziom światła dziennego do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności. Ponadto oświetlenie dzienne powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezbędnym uzupełnieniem światła dziennego jest oświetlenie sztuczne (elektryczne). Ono również musi posiadać parametry zgodne z Polskimi Normami.
Konkretnych wytycznych dotyczących oświetlenia stanowisk pracy należy szukać przede wszystkim w Polskiej Normie PN-EN 12464-1: 2004 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”. Chociaż Polskie Normy nie są źródłami prawa powszechnie obowiązującego i ich przestrzeganie jest z zasady dobrowolne, to w przypadku oświetlenia stanowisk pracy wiele zapisów ma dla pracodawcy charakter obligatoryjny.
Trzy podstawowe rodzaje oświetlenia w miejscach pracy
Ze względu na rodzaj opraw oświetleniowych w środowisku pracy, wyróżnić można:
- oświetlenie ogólne – inaczej główne lub centralne, zapewnia równomierne oświetlenie wnętrza lub jego części, pozwala rozświetlić daną przestrzeń jednakowo lub prawie jednakowo (w większości przypadków funkcję tą pełni oświetlenie sufitowe);
- oświetlenie miejscowe - stosowanie opraw oświetlenia miejscowego ma na celu m.in.
zwiększenie natężenia światła i lepsze uwidocznienie szczegółów (uwzględnia ono szczególne potrzeby oświetleniowe na danym stanowisku); - oświetlenie złożone – tworzone przez oświetlenie ogólne i oświetlenie miejscowe.
Podczas planowania systemu oświetleniowego należy wziąć pod uwagę przede wszystkim wymagany poziom natężenia oświetlenia w poszczególnych strefach roboczych i komunikacyjnych. Obecnie rzadkością jest samo oświetlenie ogólne.
Stosując oświetlenie miejscowe, należy pamiętać, że nie może ono wywoływać olśnienia. Olśnienie powoduje obniżenie komfortu widzenia i zdolności rozpoznawania szczegółów/przedmiotów, co zmniejsza precyzję pracy i zwiększa ryzyko wypadków.
Natężenie światła – kluczowy parametr oświetlenia miejsca pracy
Zgodnie z zapisami normy, otoczenie świetlne określają następujące parametry:
- natężenie oświetlenia
- rozkład luminacji
- olśnienie
- kierunkowość światła
- oddawanie barw i wygląd barwy światła
- migotanie
Kluczowy wpływ na szybkość i sposób realizacji zadań wzrokowych ma natężenie oświetlenia na stanowisku pracy – jego poziom oraz rozkład w polu zadania wzrokowego i otoczeniu. Minimalne wartości natężenia dla różnych zadań wzrokowych zawarte zostały w normie. Aby móc dostrzec rysy ludzkiej twarzy w normalnych warunkach oświetleniowych, niezbędne jest natężenie oświetlenia na poziomie minimum 20 lx. Jeżeli pracownik wykonuje krótkotrwałą pracę lub przedmioty, z którymi pracuje, są duże, można obniżyć wymagania oświetleniowe o jeden stopień zgodnie z podaną skalą, np. z 300 lx na 200 lx. Oczywiście dopuszczalna elastyczność w projektowaniu oświetlenia działa też w drugą stronę. Istnieje możliwość podwyższenia wartości natężenia, jeśli realizowane zadania wzrokowe są ekstremalnie trudne, zdolność widzenia uległa pogorszeniu (np. ze względu na wiek przedemerytalny pracownika) albo przedmiot pracy wzrokowej jest bardzo drobny lub posiada niską wartość kontrastu.
Szukasz oświetlenia do zastosowań domowych lub profesjonalnych? Sprawdź ofertę hurtowni elektrycznej Onninen! W asortymencie posiadamy tysiące opraw oświetleniowych, źródeł światła i akcesoriów. Znajdziesz u nas m.in. oświetlenie schodowe i oświetlenie szynowe. W przypadku pytań lub problemów z wyborem odpowiednich rozwiązań, zachęcamy do kontaktu. Doradzimy.