Energia wiatrowa jest jednym z nowoczesnych sposobów na pozyskiwanie energii w sposób ekologiczny. To jeden z aspektów pozwalających zadbać o środowisko naturalne i przyrodę, również w kontekście programu Natura 2000. Jak obecna nowelizacja ustawy wpływa na branżę elektrowni wiatrowych i środowisko?
Sprawdź turbiny wiatrowe w hurtowni Onninen
Czym jest obszar Natura 2000?
Obszar Natura 2000 to projekt, którego celem jest ochrona wybranych obszarów, szczególnie ważnych przyrodniczo. Projekt wprowadzony na terenie Unii Europejskiej, pozwalający chronić obszary zamieszkiwane przez gatunki zwierząt zagrożonych wyginięciem. Projekt pozwala chronić ekosystemy, w tym także roślinność.
Założenia programu Natura 2000 opierają się na następujących celach:
- pozwalają chronić bioróżnorodność, dzięki czemu miejsca o szczególnych walorach przyrodniczych pozostają pod ścisłą ochroną;
- zapewniają zrównoważony rozwój, zakładając, że ewentualne działania prowadzone przez człowieka muszą pozostawać w zgodzie z przyrodą i z poszanowaniem dla niej.
Ochrona wskazanych w programie Natura 2000 obszarów realizowana jest w oparciu o dwa dokumenty: tzw. Dyrektywę ptasią, pozwalającą chronić dzikie ptaki wraz z ich siedliskami oraz Dyrektywę siedliskową, która rozszerza ochronę także na siedliska innych niż ptaki zwierząt i gatunki roślin. W związku z obowiązującymi dokumentami wyróżnia się dwa warianty obszarów Natura 2000:
- Obszary Specjalnej Ochrony (OSO), ustanowione na bazie Dyrektywy ptasiej, chroniące gatunki ptaków wskazanych w dokumencie;
- Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) — chroniące siedliska, gatunki zwierząt innych niż ptaki i roślin.
Wprowadzenie obszarów Natura 2000 pozwala chronić zasoby naturalne, a jednocześnie wspierać lokalne społeczności. Warto podkreślić, że ustanowienie na danym terenie obszaru chronionego nie oznacza, że nie może on być wykorzystywany przez człowieka. Ważny jest natomiast zrównoważony rozwój i korzyści dla przyrody. Ustanowienie obszaru chronionego Natura 2000 pozwala promować turystykę przyrodniczą. W Polsce przykładem tego typu obszarów są: Puszcza Białowieska, Biebrzański Park Narodowy, czy Tatry.
Jak ustawa ministerstwa klimatu będzie regulować miejsca budowy wiatraków?
Budowa elektrowni wiatrowych w Polsce regulowana jest przepisami prawa. Zgodnie z nowelizacją tzw. ustawy 10H, określone zostały szczegółowe przepisy dotyczące lokalizacji inwestycji wiatrowych, lądowych elektrowni. Wprowadzone zmiany zwiększają elastyczność w zakresie terenów, na których wiatraki mogą zostać postawione.
Nowelizacja ustawy wprowadza następujące zmiany:
- nowopowstające inwestycje wiatrowe muszą być zgodne z przyjętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzeni, dzięki temu lokalne samorządy zyskały możliwość, aby zapewnić mieszkańcom i środowisku optymalne warunki, elastyczność dotyczy zmiany odległości między wiatrakami a zabudowaniami lub innymi strategicznymi obszarami;
- przed wydaniem pozwolenia na budowę wiatraków, gminy mają obowiązek zorganizowania konsultacji społecznych, a także dokonać strategicznej oceny wpływu na środowisko naturalne, inwestycja nie może zagrażać bezpieczeństwu ludzi, nie może też negatywnie wpływać na lokalne ekosystemy przyrodnicze;
- w odniesieniu do wpływu inwestycji na obszary cenne przyrodniczo ustawa utrzymuje ograniczenia związane z zakazem budowania wiatraków na obszarach o szczególnych walorach przyrodniczych (przykładem są tu parki narodowe, rezerwaty przyrody, czy obszary Natura 2000).
- W czasach, gdy wykorzystywanie energii odnawialnej jest kluczowe dla powstrzymania postępujących zmian klimatycznych, odnawialne źródła energii, w tym turbiny wiatrowe cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Nowelizacja ustawy zwiększa elastyczność i możliwości budowy wiatraków, jednocześnie dbając o należytą ochronę zdrowia i przyrodę.
Wpływ nowelizacji ustawy na branżę elektrowni wiatrowych
Branża energetyki wiatrowej, po złagodzeniu przepisów ustawy, ma szansę na dynamiczny rozwój. Zmiany w prawie to dla potencjalnego inwestora szansa na rozwój. Możliwość korzystania z odnawialnych źródeł energii jest ważna, zarówno w kontekście ludzi, jak i przyrody.
W praktyce nowelizacja ustawy regulującej budowę elektrowni wiatrowej w Polsce wprowadza szereg korzystnych zmian. Jedną z najważniejszych jest zwiększenie dostępności terenów pod planowane inwestycje. Jeśli w warunkach zabudowy dla określonego terenu nie znajdują się obszary szczególnie chronione, to zwiększa się możliwość uzyskania pozytywnej decyzji na budowę instalacji.
Przed wprowadzeniem zmian elektrownia wiatrowa mogła być wybudowana wtedy, gdy dystans do najbliższego budynku mieszkalnego wynosił co najmniej 10-krotność wysokości wiatraka. Obecnie przepisy te zostały złagodzone, dlatego inwestycja może być realizowana w odległości mniejszej, tj. 500 m od budynków mieszkalnych. Z kolei w kontekście parków narodowych, dystans ten został zwiększony do 1500 m, a w przypadku obszarów, takich jak Natura 2000 minimalna odległość wynosi 500 m.
Wprowadzone zmiany są korzystne. Przypuszcza się, że złagodzenie przepisów pozwoli na zdecydowany rozwój inwestycji na terenie Polski, a ilość wytworzonej energii odnawialnej pochodzącej z wiatru z roku na rok będzie się zwiększać.
Obecne procedury wymagają konsultacji społecznych, co sprzyja poprawie współpracy, między inwestorami i społecznością lokalną. Przeprowadzenie rozmów pozwala rozwiać wątpliwości społeczności lokalnej oraz wskazać korzyści inwestycji dla środowiska lokalnego, jak np. stworzenie nowych miejsc pracy.
Możliwość pozyskiwania energii z wiatru oraz złagodzenie przepisów w sprawie wydania pozwolenia na budowę to czynniki, które mogą istotnie przyspieszyć transformację energetyczną w Polsce.