W zależności od specyfiki układu instalacje wyposażone są w różne warianty styczników — rozwiązań, pozwalających na wygodne sterowanie układami i instalacjami. Mogą odpowiadać również za załączanie i wyłączanie urządzeń działających w obiekcie. Jakie rodzaje styczników są obecnie wykorzystywane?
Podstawowe podziały styczników na rodzaje
Styczniki występują w różnych wariantach. W zależności od specyficznych parametrów można wyszczególnić pewne grupy produktów. Ze względu na rodzaj prądu wyróżnia się styczniki prądu przemiennego AC, które mogą być wykorzystywane w sieciach 230 V i 400 V. Modele te są instalowane w sieciach elektroenergetycznych. Drugim wariantem są styczniki prądu stałego DC, stosowane w sieciach niskonapięciowych.
Ze względu na zastosowanie wyróżnia się dwa rodzaje styczników. Pierwsza grupa to styczniki mocy, które umożliwiają sterowanie silnikami elektrycznymi, a także oświetleniem, czy ogrzewaniem. Dzięki odpowiedniej konstrukcji są one dostosowane do działania z dużym prądem. Druga grupa obejmuje tzw. styczniki pomocnicze. Są one przeznaczone do pracy z małym prądem. Z tego względu stosowane są głównie w automatyce przemysłowej.
Kolejnym kryterium jest ilość dostępnych torów prądowych. W układach jednofazowych (230 V) stosowane są styczniki jednofazowe 1P i 2P, natomiast w trójfazowych — 3P i 4P, przeznaczone są do sieci obsługujących trójfazowe urządzenia. Przykładem są tu m.in. układy grzewcze oraz silniki trójfazowe.
Ze względu na sposób sterowania wyróżnia się styczniki elektromagnetyczne i półprzewodniki. Pierwsze z nich sterowane są cewką elektromagnetyczną, natomiast drugie, nazywane też tyrystorowymi, są pozbawione części ruchomych, są trwalsze i działają szybciej.
W zależności od specyficznych potrzeb można wybrać styczniki wyposażone w dodatkowe funkcje. Niektóre modele wyposażone są w dodatkowe zabezpieczenia, jak np. ochrona przeciwprzepięciowa lub blokada mechaniczna.
Sprawdź ofertę styczników w hurtowni Onninen
Jakie są rodzaje styczników instalacyjnych?
Styczniki instalacyjne to szeroka gama produktów, obejmujących rozwiązania dedykowane do wykorzystania w instalacjach budynkowych oraz w automatyce. Wymienione wcześniej rodzaje styczników można w kontekście zastosowania w instalacjach dodatkowo podzielić na bardziej szczegółowe grupy, np. kryterium torów prądowych obejmuje modele jedno, dwu, trzy i czterobiegunowe.
Ze względu na pełnioną funkcję i zastosowanie wyróżnia się:
- stycznik bistabilny, pozwalający na oszczędność energii, po krótkim impulsie sterującym utrzymuje stan załączenia;
- ciche, bezdźwiękowe styczniki, które ze względu na brak hałasu przy przełączaniu, świetnie sprawdzą się w budynkach mieszkalnych;
- styczniki z blokadą mechaniczną, które są wykorzystywane w układach z dwoma obwodami, blokują jednoczesne załączenie jednego z nich.
Dodatkowo grupa styczników instalacyjnych obejmuje szereg klasycznych rozwiązań, pozwalających na sterowanie m.in. oświetleniem, czy ogrzewaniem.
Ze względu na sposób montażu wyróżnia się stycznik modułowy i tablicowy. Pierwszy z nich jest instalowany na szynie DIN, głównie w rozdzielniach elektrycznych. Z kolei wariant tablicowy jest przeznaczony do montażu w skrzynkach elektrycznych lub obudowach sterowniczych.
Podział styczników przemysłowych
Wyłączanie obwodów przemysłowych instalacjach elektrycznych pozwala na wygodne i bezpieczne sterowanie układami i procesami. W tego typu obwodach stosowane są różne rodzaje styczników, np. na prąd przemienny i stały, jedno, dwu, trój i czterobiegunowe, elektromagnetyczne (cewka elektromagnesu powoduje załączanie), a także beziskrowe (półprzewodnikowe).
Ze względu na zastosowanie montowane są:
- styczniki modułowe, montowane na szynie DIN;
- styczniki nawrotne (rewersyjne), pozwalające na zmianę kierunku obrotów silnika;
- styczniki pomocnicze, jako styki pomocnicze, wykorzystywane do załączania obwodów niskoprądowych;
- styczniki mocy, które odpowiadają za sterowanie obwodów o dużej mocy, w tym obsługa silników, transformatorów, czy układów HVAC.
Styczniki elektryczne stosowane są w instalacjach w domach i w zaawansowanych układach przemysłowych. W zależności od miejsca montażu, funkcji, jaką pełni dany układ, wykorzystywane są różne rodzaje rozwiązań. Ważne są specyficzne parametry, w tym budowa stycznika oraz parametry działania, jak poziom napięcia, od których zależy bezpieczeństwo układu i jego prawidłowe funkcjonowanie.