Klasa szczelności IP (ang. Ingress Protection) określa stopień ochrony obudowy dowolnego urządzenia elektrycznego przed wnikaniem ciał stałych (pył, kurz) oraz cieczy. Każdy stopień ochrony IP jest zdefiniowany w normie międzynarodowej IEC 60529. Co oznaczają poszczególne symbole definiujące klasę szczelności IP? Sprawdź, jaki wpływ na bezpieczeństwo mają symbole IP umieszczone na obudowie urządzenia elektrycznego?
Sprawdź asortyment instalacyjny w hurtowni Onninen
Czym jest i co oznacza klasa szczelności IP?
Przeglądając ulotki informacyjne bądź specyfikacje techniczne produktów, użytkownicy stykają się z parametrem ochrony IP, mającym wskazać poziom zabezpieczenia przed wilgocią, wodą, pyłem i ciałami stałymi, który dla osób niedysponujących wiedzą techniczną jest bardzo enigmatyczny.
Warto jednak zaznaczyć, że klasa szczelności IP wyrażona przez specjalistyczne oznaczenia ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo użytkownika w trakcie eksploatacji urządzenia elektrycznego lub elektronicznego, niezależnie od jego zastosowania.
Kod IP informuje też o ochronie przed ciałami stałymi do 12 mm, czy ochronie przed dostępem palcem, jak to się dzieje w przypadku ogranicznika przepięć do fotowoltaiki EATON TYP 1+2 1000VDC SPPVRT12-10-2+PE EP-501955 oznaczonego kodem IP20.
Klasa szczelności IP dotyczy wszystkich czynników (wodoszczelności, wodoodporności i pyłoszczelności), przez które dane produkty byłyby narażone na uszkodzenia. Innymi słowy, poprzez ochronę IP rozumie się stopień, w jakim dane urządzenie jest chronione przed negatywnymi skutkami, jakie niosą za sobą czynniki zewnętrzne (pył, wilgoć, zalanie strugą wody).
Standard EN 60529 opisuje system klasyfikacji stopni ochrony IP gwarantowanej przez obudowy sprzętu, w jakie powinna być wyposażona aparatura elektryczna. Klasa szczelności jest wskazywana przy pomocy kodu IP (Ingress Protection), wyrażającego odporność obudów urządzeń elektronicznych i elektrycznych przed dostępem do wnętrza obudowy niebezpiecznych części lub innych ciał stałych bądź wody.
Dlaczego klasa szczelności IP ma znaczenie?
Urządzenia wykorzystujące energię elektryczną z uwagi na specyfikę źródła napędu muszą odznaczać się budową, zapobiegającą przedostanie się ciał niepożądanych lub cieczy do ich wnętrza. W podobny sposób traktowana jest szeroko rozumiana elektrotechnika, szczególnie urządzenia stanowiące zabezpieczenie przesyłu energii elektrycznej.
Znakomita większość tego typu sprzętu narażona jest na zalanie wodą lub funkcjonuje w środowisku pełnym wilgoci i kurzu, co w praktyce oznacza poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia osoby mającej styczność z takim urządzeniem. Z tego względu nabywając urządzenia elektryczne, kable i przewody, ogromne znaczenie powinna mieć właśnie klasa szczelności IP podana w specyfice produktu, co jest powszechnie stosowaną praktyką w przypadku sprzedaży realizowanej u renomowanego dostawcy sprzętu elektronicznego i elektrycznego.
Znaczenie cyfr w oznaczaniu klas szczelności IP
Norma EN 60529 wydana przez Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki odnosi się do obudów urządzeń elektrycznych i elektronicznych o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 72,5 kV.
Kod IP składa się zwykle z dwóch cyfr:
- Pierwsza z nich informuje, że obudowa stanowi ochronę osoby będącej użytkownikiem przed dostępem do niebezpiecznych części. Dodatkowo obudowa gwarantuje ochronę sprzętu przed porażeniem wywołanym penetracją stałymi ciałami obcymi;
- Druga cyfra oznacza, że obudowa wykazuje należytą odporność przed szkodliwymi skutkami przedostania do jej wnętrza się cieczy.
Kod IP składający się z dwóch cyfr zastosowany został w ciepłomierzu z komunikacją Xylem Sensus Pollucom F wMBus DN20 Qn 2,5 L = 130 mm G 1. W tym przypadku producent uznał za niezbędne zabezpieczenie produktu przed kurzem, przed dostępem przy pomocy przewodu, a także rozpryskami wody. W efekcie ciepłomierz został oznaczony symbolem IP54.
Zrozumienie powyższych definicji ułatwią przykłady oznaczeń:
- IP0X – brak ochrony;
- IP1X – ochrona przed ciałami stałymi do 50 mm oraz ochrona przed dostępem grzbietem dłoni;
- IP2X – ochrona przed ciałami stałymi do 12 mm oraz ochrona przed dostępem palcem;
- IP3X – ochrona przed ciałami stałymi do 2,5 mm oraz ochrona przed dostępem za pomocą narzędzia;
- IP4X – ochrona przed ciałami stałymi do 1 mm oraz ochrona przed dostępem za pomocą przewodu;
- IP5X – ochrona przed kurzem oraz ochrona przed dostępem przy pomocy przewodu;
- IP6X – pełna ochrona przed kurzem (ochrona pyłoszczelna) oraz ochrona przed dostępem za pomocą przewodu.
Druga cyfra kodu IP określa stopień ochrony przed wnikaniem cieczy:
- IPX0 – brak ochrony;
- IPX1 – ochrona przed pionowo padającymi kroplami wody;
- IPX2 – ochrona przed kroplami wody padającymi w maksymalnym nachyleniu 15°;
- IPX3 – ochrona przed deszczem padającym pod dowolnym kątem;
- IPX4 – ochrona przed rozpryskami wody padającymi pod różnym kątem;
- IPX5 – ochrona przed zalaniem strugą wody niezależnie od pionu, czy poziomu padania wody;
- IPX6 – ochrona przed falami;
- IPX7 – ochrona przed chwilowym zanurzeniem w wodzie, dotyczy ochrony na głębokości od 15 cm do 1 m na czas do 30 minut w zanurzeniu;
- IPX8 – wodoszczelność przy ciągłym zanurzeniu w wodzie na głębokości nieprzekraczającej 3 m (chodzi o ciśnienie oddziałujące na obudowę) przez maksymalnie jedną godzinę;
- IPX9 – ochrona przy ciągłym zanurzeniu w wodzie i przed strumieniami wody padającymi pod wysokim ciśnieniem i o wysokiej temperaturze na głębokości nieprzekraczającej 3 m przez maksymalnie jedną godzinę.
Klasy szczelności w oświetleniu wewnętrznym i zewnętrznym
Znajomość klasyfikacji szczelności pomoże dobrać oświetlenie, które nawet podczas opadów deszczu zachowa odporność, nie ulegając zalaniu na skutek intensywnych opadów atmosferycznych, w czym pomaga też dobór odpowiedniej średnicy.
Przykładem takiego oznaczenia niech będzie kod IP66 dotyczący oprawy ulicznej LED ECO AREA 10 kV 150 W 6500 K 20250 lm 865 IP66, SPD 4058075557970, informujący o pełnej ochronie przed kurzem i wodą pod ciśnieniem.
Najczęściej stosowane oznaczenia szczelności w oprawach oświetleniowych:
- IP20 – oprawy stosowane wewnątrz pomieszczeń;
- IP21, IP22 – oprawy i lampy odporne na skraplanie się wody;
- IP23 – oprawy stosowane wewnątrz nieogrzewanych pomieszczeń oraz na zewnątrz;
- IP43, IP44 – oprawy służące do oświetlania terenów otwartych;
- IP50 – oprawy przeznaczone do pracy w zapylonym środowisku;
- IP54 – oprawy do miejsc zapylonych i wilgotnych;
- IP60 – oprawy przystosowane do skrajnie zapylonych środowisk;
- IP65, IP66 – oprawy niewrażliwe na strumienie wody pod ciśnieniem;
- IP67, IP68 – oprawy przystosowane do pracy w zanurzeniu (np. oświetlenie fontann, basenów).
Znajomość klas szczelności pomaga dobrać optymalne i bezpieczne urządzenie
Znajomość zasad odczytu kodu IP – klasy szczelności produktu klient jest w stanie świadomie podjąć decyzję o zakupie konkretnych urządzeń. Wiedza ta ułatwia także odpowiedni dobór danego produktu, na podstawie jego parametrów. Dzięki temu urządzenie elektryczne lub elektroniczne nie ulegnie uszkodzeniu, zapewniając wieloletnią bezawaryjną eksploatację.