Jak wskazuje nazwa, zawory nadmiarowo-upustowe stosuje się w celu upuszczania cieczy z obiegu w sytuacji, kiedy jej nadmiar powoduje niebezpieczny wzrost ciśnienia, grożąc awarią i niekontrolowanym zalaniem. Ale czy to ich jedyna rola? W naszym poradniku przybliżamy zasady ich używania i podpowiadamy, jak prawidłowo je kalibrować. Zapraszamy!
Do czego służy zawór nadmiarowo-upustowy?
Zadaniem zaworu nadmiarowo-upustowego jest utrzymanie punktu pracy pompy obiegowej najbliżej wartości nominalnej. Jeżeli zawór upustowo-różnicowy nie jest zamontowany, w przypadku zmniejszenia się natężenia przepływu wywołanego częściowym zamknięciem zaworów dwudrożnych, wzrastają straty ciśnienia w instalacji. Zawór nadmiarowo-upustowy (zwany również zaworem upustowo-różnicowym) z nastawą o wartości równej wymaganej wysokości podnoszenia pompy w instalacji pozwala na ograniczenie wzrostu ciśnienia, przy natężeniu przepływu ΔG przez zawór. Takie działanie jest zapewnione niezależnie od liczby zaworów zamkniętych w instalacji. W rzeczywistości po ustawieniu nastawy wartość ciśnienia upustowego jest stała w zależności od zmiany przepływu. Poprawnie dobrany zawór musi zagwarantować wystarczający przepływ przez obejście dla utrzymania nominalnego punktu pracy pompy w każdych warunkach pracy instalacji, na przykład w przypadku zamknięcia zaworów termostatycznych.
Zawór taki pełni zatem nie tylko rolę „bezpiecznika” instalacji, ale również regulatora jej poprawnej pracy. Ponieważ wydajność pompy obiegowej z czasem spada, maleją opory liniowe, a rośnie ciśnienie różnicowe w instalacji. Zawór otwiera się na zadane ciśnienie, utrzymując wysokość podnoszenia pompy na odpowiednim, stałym poziomie. Aby jednak tak się stało, musi zostać zamontowany w odpowiednim miejscu i poprawnie wyregulowany. To trochę tak, jak z bezpiecznikiem w instalacji elektrycznej – jeżeli użyjemy np. 25-amperowego, gdy w rzeczywistości potrzebny jest 10-amperowy, nie zareaguje on poprawnie nawet wtedy, kiedy przeciążone gniazdko zacznie się topić i palić. Jak zatem właściwie ustawić zawór nadmiarowo-upustowy? O tym za chwilę, najpierw zajmijmy się kwestią montażu.
Zawór nadmiarowo-upustowy: gdzie zamontować?
Zawór nadmiarowo-upustowy może być instalowany w dowolnej pozycji, należy jedynie przestrzegać kierunku przepływu, który wskazuje strzałka na korpusie zaworu. W instalacjach z kotłami tradycyjnymi zawór montowany jest na końcu instalacji, pomiędzy zasilaniem a powrotem, co umożliwia kontrolę ciśnienia i zapewnia minimalny przepływ przez źródło ciepła. W instalacjach z kotłami gazowymi zaleca się montaż zaworu za układem pompowym, co pozwala uzyskać wyższą ΔT (zmianę temperatury) w instalacji, z niższą temperaturą powrotu, co wpływa korzystnie na pracę całego układu.
Sprawdź teraz ofertę zaworów bezpieczeństwa
Zawór nadmiarowo-upustowy – ustawienie
Aby wyregulować zawór, należy ustawić pokrętło na żądaną wartość oznaczoną na skali, przy której otwierane jest obejście. Warto jednak pamiętać, że producenci używają różnych sposobów skalowania zaworów – jedni bardziej wprost, według wartości ciśnienia, inni natomiast korzystają z jednostek m sł. w. (metrów słupa wody). Tak czy inaczej, zawór działa na zasadzie czysto mechanicznej: pokrętło wywiera nacisk na sprężynę przytrzymującą element zamykający. Im bardziej ściśnięta sprężyna, tym większa siła, z jaką dociskany jest element zamykający, a więc i wyższe ciśnienie, przy którym następuje otwarcie przepływu.
Aby wykonać szybką regulację zaworu obejściowego, można skorzystać z praktycznej procedury krok po kroku. Przedstawia się ona następująco: instalacja musi pracować, zawory regulacyjne muszą być całkowicie otwarte, a zawór obejściowy (nadmiarowo-upustowy) ustawiony na wartość maksymalną. Należy przymknąć ok. 30% zaworów termostatycznych i stopniowo otwierać zawór za pomocą pokrętła regulacyjnego. Następnie trzeba użyć termometru lub po prostu dłoni, aby sprawdzić, czy gorąca woda napływa do obwodu obejścia. Natychmiast po zauważeniu wzrostu temperatury należy ponownie otworzyć zawory termostatyczne i sprawdzić, czy gorąca woda przestała napływać do obejścia. Na koniec wystarczy zablokować pokrętło (np. poprzez dokręcenie śruby kontrującej, ale rozwiązania w tym zakresie różnią się w zależności od producenta zaworu).
Zawory nadmiarowo-upustowe to produkty z gatunku mistrzów drugiego planu. Wielu użytkowników instalacji grzewczych może wręcz nie zdawać sobie sprawy z ich istnienia lub nie znać zasady ich działania, ale – paradoksalnie – to właśnie najlepiej świadczy o ich skuteczności. Warto podchodzić do nich bardziej świadomie, ponieważ od ich sprawności i poprawnego ustawienia naprawdę dużo zależy. Tradycyjnie, na koniec zapraszamy na przegląd najbardziej godnych polecenia modeli, które można kupić w hurtowni Onninen.
Przegląd produktów w ofercie Onninen
Zawór nadmiarowo-upustowy IMI TA Hydrolux DN20
zawór nadmiarowo-upustowy Hydrolux DN20 - materiał korpusu: brąz;
- nominalna średnica wewnętrzna: 3/4 cala (20);
- gatunek materiału: brąz bezcynkowy (90/10);
- połączenie 1: gwint wewnętrzny gazowy stożkowy (BSPT);
- połączenie 2: gwint wewnętrzny gazowy stożkowy (BSPT);
Elektroniczna pompa do cyrkulacji wody pitnej Onnline Pro 15-1/65B
Elektroniczna, wysokosprawna pompa cyrkulacyjna Onnline Pro 15-1/65B:
- efektywna w zakresie temperatur cieczy: +5° C do +95° C;
- wydajność Qmax do 0,9 m3/h, wysokość podnoszenia Hmax do 1,1 m;
- automatyczne odpowietrzanie (pozwala efektywnie usunąć powietrze z przestrzeni pompy);
- ciśnienie maksymalne w układzie 10 bar;
- napięcie nominalne: 230 V 50/60 Hz;
- w zestawie zawór zwrotny i osłona termiczna części wodnej, zapasowa uszczelka
- wysoka sprawność;
Regulator ciśnienia Resideo Braukmann D04FM
Regulator ciśnienia Resideo Braukmann D04FM chronią instalacje wodne przed zbyt wysokim ciśnieniem wejściowym:
- regulatory ciśnienia mają zastosowanie w instalacjach domowych i przemysłowych, zabezpieczając je przed uszkodzeniami wynikającymi ze zmian ciśnienia oraz pozwalają na zmniejszenie zużycia wody;
- nawet przy silnych wahaniach ciśnienia wejściowego ciśnienie po stronie wyjściowej utrzymywane jest na stałym poziomie;
- poprzez obniżenie i stabilizację ciśnienia zostają zminimalizowane szumy przepływu w całej instalacji;
Grupa pompowa Onnline KOMBIMIX
Grupa pompowa Onnline KOMBIMIX:
- typ: z mieszaczem;
- wbudowany manometr: nie;
- wbudowany rotametr: nie;
- wbudowany separator gazów: nie;
- z pompą: tak;
- z wymiennikiem płytowym: nie;
Separator powietrza i zanieczyszczeń Flamcovent Clean Smart
Separator powietrza i zanieczyszczeń Flamco Meibes Flamcovent Clean Smart:
- nominalna średnica wewnętrzna: 1 cal (25);
- model: poziomy/pionowy;
- z zaworem spustowym: tak;
- klasa ciśnienia urządzenia: PN 10;
Zawór termostatyczny do c.w.u. Danfoss MTCV
Wielofunkcyjny zawór termostatyczny do c.w.u. Danfoss MTCV do ciepłej wody użytkowej z możliwością rozbudowy do wersji z termometrem lub modułem do dezynfekcji termicznej:
- połączenie 1: gwint wewnętrzny gazowy walcowy (BSPP);
- znamionowa średnica wewnętrzna połączenia 1: DN 15;
- znamionowa średnica wewnętrzna połączenia 2: DN 15;
- materiał obudowy: mosiądz;
- połączenie 2: gwint wewnętrzny gazowy walcowy (BSPP).