Zadaniem instalacji odgromowej jest ochrona obiektu przed uderzeniami pioruna i bezpieczne odprowadzenie jego energii do ziemi jak najkrótszą drogą. Aby jednak taka instalacja spełniała swoje zadanie, musi zostać poprawnie wykonana.
Błyskawice powstające w wyniku wyładowania elektrycznego mają natężenie o wartości nawet 20 tys. amperów, co sprawia, że potrafią ogrzać powietrze do 30 tys. stopni Celsjusza. Pojawiające się pioruny szukają najkrótszej drogi do ziemi, aby wyrównać różnice potencjałów między chmurami a gruntem. Niestety, często się zdarza, że taki piorun uderza w budynek. Może to wywołać różne niebezpieczne skutki. Gdy piorun trafi w materiał niepalny (np. beton, cegła), może wywołać jego pęknięcie, natomiast uderzenie w przewody elektryczne może doprowadzić do ich uszkodzenia, a także do uszkodzenia urządzeń podłączonych do sieci energetycznej, co może skończyć się nawet pożarem.
Prawo budowlane przewiduje, że instalacja odgromowa powinna być montowana w budynkach wyższych niż 15 m i o powierzchni co najmniej 500 m3 lub w budynkach wykonanych z materiałów łatwopalnych, jak również w każdym obiekcie użyteczności publicznej. Jednak tak naprawdę warto każdy budynek mieszkalny zabezpieczyć piorunochronem. Dodatkowo przy ubezpieczaniu budynku, często wymagane jest wyposażenie go w instalację odgromową przez ubezpieczyciela i daje możliwość wnioskowania o dodatkowe upusty związane z polisą ubezpieczeniową.
Zobacz elementy instalacji odgromowej w hurtowni Onninen
Z czego składa się instalacja odgromowa?
Instalacja odgromowa to nic innego, jak sieć metalowych przewodów, które montuje się na dachu. Te właśnie przewody łączy się bezpośrednio z ziemią. Dzięki temu energia przekazywana przez piorun zostaje bezpiecznie odprowadzona do ziemi. Typowa instalacja odgromowa zgodnie ze zharmonizowaną normą PN-EN 62305-1:2011 składa się z następujących elementów:
Zwody pionowe i poziome
To część instalacji odgromowej, którą montuje się na dachu. Te elementy instalacji wykonuje się najczęściej z drutu ze stali ocynkowanej, nierdzewnej, miedzi i stopu aluminium ALMgSI. Jego średnica została zunifikowana do 8 mm. Zwody poziome montuje się wzdłuż kalenicy, a także na krawędzi dachu, tworząc w ten sposób siatkę zwodów. Gdy jednak dach jest bardzo stromy i spadzisty, zwody montowane są do niego za pomocą wsporników dachowych. Należy również zastosować zwody pionowe wystające ponad chronione elementy takie jak: iglice kominowe, maszty odgromowe lub innego rodzaju iglice izolujące instalację odgromową od ochranianych elementów wykraczających ponad połać dachu, takie jak np. maszt antenowy, komin wentylacyjny, komin dymny . Warto wiedzieć, że rolę zwodów często przejmują także niektóre metalowe części domu, które należy połączyć z instalacją uziemiającą budynek, lub zapewnić odrębne uziemienie. Najczęściej to rynny, poręcze, ale także metalowe części dachu. Jednak nie mogą być wykonane z blachy o mniejszej grubości niż 0,5 mm, a pod nimi nie może być materiałów łatwopalnych, ponadto połączenie miedzy tymi elementami musi być skuteczne elektrycznie;
Przewody odprowadzające
To elementy, które łączą zwody i uziomy. Wykonuje się je z takich samych materiałów, jakich używa się do zwodów. Przewody odprowadzające można także wykonać z taśmy stalowej. Takie elementy można montować zarówno na elewacji budynku (2 cm od ściany), wzdłuż rynny, jak i pod elewacją w specjalnych rurach odgromowych z odpornością na przebicia elektryczne ( wytrzymałość rur 100 kv). Trzeba pamiętać, aby koniecznie połączyć przewód odprowadzający z uziomem za pomocą zacisku probierczego. Warto ten ostatni dodatkowo zabezpieczyć, umieszczając go w puszce probierczej (kontrolno-pomiarowej). Przewodów zabezpieczających nie należy montować bliżej niż 2 m od wejścia do budynku ze względów bezpieczeństwa. Należy montować je w specjalnych puszkach probierczych ( gruntowych lub elewacyjnych).
Uziomy
To ostatni z elementów instalacji odgromowej, ale nie mniej ważny niż pozostałe. Uziomy można wykonywać na kilka sposobów. W pierwszej opcji wykorzystuje się zbrojenie fundamentu budynku. Które musi być stale połączone z wyprowadzeniem taśmy stalowej poza obrys fundamentu. To tzw. uziom naturalny. Można również wykonać uziom sztuczny. Pierwszy sposób to zainstalowanie wokół budynku zamkniętego uziomu otokowego. Wykorzystuje się do tego ocynkowaną taśmę stalową, którą zakopuje się na głębokości 80 cm. Należy jednak zachować odległość od budynku 1 m. Trzecia opcja to uziomy pionowe w postaci stalowych prętów wbitych w ziemię.
Zasada działania instalacji odgromowej
O celu wykonywania instalacji odgromowej już wspomnieliśmy na początku tego artykułu. Chodzi przede wszystkim o ochronę budynku i możliwość jak najszybszego sprowadzenia energii przekazywanej z pioruna do ziemi. Zasada działania instalacji odgromowej jest bardzo prosta. Najwyższym elementem instalacji są zwody i to właśnie one przejmują prądy w momencie uderzenia pioruna. Można napisać nawet, że zwabiają one piorun, aby uderzył właśnie w zwody, a nie w inne elementy budynku. Prąd przechodzi ze zwodów do przewodów odprowadzających, a za ich pośrednictwem przedostaje się do uziomów. To właśnie one rozpraszają energię z pioruna. Tym samym wyrównuje się różnica potencjałów między chmurami a ziemią.
Chociaż instalacja odgromowa nie jest obowiązkowa w przypadku każdego domu poniżej 500m3 kubatury, warto ją jednak zamontować, aby lepiej chronić budynek, mieszkańców i urządzenia podłączone do sieci energetycznej. Należy to jednak zrobić poprawnie, zgodnie z obowiązującymi normami, wtedy taka instalacja spełni swoje zadanie.
