O tym, jak ważne jest właściwe oświetlenie klatki schodowej, nie trzeba chyba przekonywać nikogo. W rynkowym gąszczu łatwo się jednak zagubić, dlatego przygotowaliśmy krótki przewodnik po sprawdzonych rozwiązaniach, oferujący garść teorii i wybór najlepszych produktów. Zapraszamy do lektury, która Was oświeci i rozświetli mrok!
Oświetlenie schodów to oczywista oczywistość. Chodzenie nawet prostym korytarzem po ciemku byłoby niekomfortowe i potencjalnie niebezpieczne, a co dopiero po schodach (poza kuchnią, to właśnie na nich zdarza się najwięcej domowych wypadków). Każdemu pewnie zdarzyło się iść po schodach w czasie awarii zasilania (lub przy spalonej żarówce) i mimo że pokonywał tę trasę kilka razy dziennie codziennie przez lata, zapomniał o ostatnim stopniu lub spodziewał się jeszcze jednego i źle stąpnął na podest, ryzykując wywrotkę lub uraz kostki. Jak w przypadku wielu innych urządzeń codziennego użytku, rolę oświetlenia klatki schodowej doceniamy należycie dopiero wtedy, gdy przestanie działać. Dlatego warto postawić na rozwiązanie, które nie zawodzi.
Oświetlenie klatki schodowej w domu jednorodzinnym
Zastąpienie konwencjonalnych żarówek i świetlówek trwałymi i energooszczędnymi diodami elektroluminescencyjnymi (to tylko bardziej fachowa nazwa popularnych LED-ów) z miejsca sprawiło, że ryzyko awarii spowodowanej przepaleniem się źródła światła znacząco spadło. Żywotność LED-owego oświetlenia mierzy się w tysiącach godzin (dlatego też tak dobrze sprawdza się ono w samochodach), nie szkodzi mu częste włączanie i wyłączanie, a typowe dla świetlówek energooszczędnych zjawisko rozgrzewania przed osiągnięciem pełnej jasności (co w przypadku klatek schodowych okazuje się uciążliwe, ponieważ światło włącza się tam na krótko) jest mu całkowicie obce. Rozwiązanie idealne? Do momentu wymyślenia
czegoś jeszcze lepszego na pewno.
Źródło światła to jednak tylko jedna strona medalu. Druga to sterowanie i tutaj szkoły są różne, ale w dalszym ciągu bardzo dobrze sprawdza się system z dwoma łącznikami – po jednym u dołu i w szczycie schodów. Żaden z nich nie ma określonych na stałe pozycji „włączony” i „wyłączony” – przełączenie któregokolwiek powoduje wydanie komendy odwrotnej do tej, którą system oświetlenia dostał poprzednio od tego drugiego. Innymi słowy: włączasz jednym na dole, wyłączasz drugim na górze, potem druga osoba robi to samo, mimo że klawisze na łącznikach są w innych pozycjach, a potem ktoś schodzi z sypialni na piętrze po przekąskę do kuchni na parterze i wykonuje sekwencję odwrotną bez zwracania uwagi na położenie przełączników. Ewentualnie można zastosować włączniki czasowe – po np. minucie światło zgaśnie samo.
Jak podłączyć oświetlenie schodowe
Często stosowanym rozwiązaniem jest też montowanie małych lampek nisko nad podłogą zamiast pełnowymiarowych plafonów czy kinkietów na ścianach lub suficie. Oświetlają one to, co najważniejsze (świecą pod stopy), zużywają niewiele energii i nie oślepiają, a to nie bez znaczenia, kiedy potrzeba wstać w nocy – oczy odzwyczajone od światła i nagle nim olśnione widzą tak samo niewiele, jak w całkowitej ciemności, dlatego lepiej świecić tam, gdzie oczy mają patrzeć, a nie w nie same. Niby oczywiste, ale z jakiegoś powodu nadal nie jest to jedyny stosowany system. Co kto lubi. Kwestii montażu i podłączenia nie będziemy w tym przypadku poświęcali wiele miejsca, ponieważ największa różnica w stosunku do jakiegokolwiek innego systemu oświetlenia polega na zastosowaniu specyficznych, opisanych już wcześniej, łączników, ewentualnie większej liczby źródeł światła (nad każdym lub co drugim stopniem). Ot i cała tajemnica.
Wyższym, nomen omen, stopniem wtajemniczenia jest oświetlenie montowane bezpośrednio na stopniach schodów, z użyciem taśm LED. Montaż takiego systemu może okazać się bardziej skomplikowany, ponieważ każdy pasek świetlny wyposażony jest we własne zasilanie (bateryjne lub sieciowe, za pośrednictwem zasilaczy 12- lub 24-woltowych), długie ciągi wymagają też użycia dużej liczby takich pasków, ale efekt wizualny (funkcjonalny zresztą też) jest na tyle efektowny (i efektywny), że zarządcy obiektów użytkowych, takich jak hotele czy centra sportowe, mimo to często decydują się na takie rozwiązanie. Nie ma zresztą żadnych przeszkód, by stosować je również w domu.
Oświetlenie schodowe z czujnikiem ruchu
Jak w przypadku każdego oświetlenia uruchamianego tylko co jakiś czas na krótko, także na klatkach schodowych sprawdza się sterowanie za pomocą czujników ruchu i czujników zmierzchu. W wielokondygnacyjnych budynkach mieszkalnych i użytkowych jest to już praktycznie norma, w domach jednorodzinnych takie rozwiązania również zyskują zwolenników. Ich zaletą jest możliwość oświetlania pojedynczych segmentów klatki schodowej zamiast całości (światło włącza się tylko tam, gdzie akurat ktoś przechodzi), co wpływa na oszczędność energii i ogranicza ryzyko naruszania spokoju np. śpiących domowników nadmierną iluminacją.
Co do samych czujników ruchu i zmierzchu, zainteresowanych zgłębieniem tego tematu odsyłamy do innego naszego artykułu, poświęconego w całości zagadnieniu sensorów do sterowania systemami oświetlenia. Oczywiście w przypadku, kiedy w klatce schodowej nie ma okien wychodzących na zewnątrz budynku, kwestia czujników zmierzchu rozwiązuje się poniekąd sama – wtedy wystarczają czujniki ruchu, które przez całą dobę mają tyle samo pracy.
Tyle teorii, czas na praktykę. Poniżej przedstawiamy propozycje konkretnych rozwiązań, które można wykorzystać podczas przebudowy lub tworzenia systemu oświetlenia schodowego. Niech to jednak będzie tylko inspiracja i przyczynek do dalszych poszukiwań – oferta hurtowni Onninen jest znacznie bogatsza i serdecznie zapraszamy do zapoznania się z nią!
Przegląd produktów w hurtowni Onninen
Laserowy czujnik odległości, pełniący rolę czujnika ruchu F&F DRL 12
- zakres detekcji ustawiany płynnie w przedziale od 0,1 do 2 m;
- czujnik jasności zapobiegający załączeniu światła przy wysokim poziomie jasności;
- regulowany czas podtrzymania załączenia światła;
- możliwość bezpośredniego sterowania obwodów oświetleniowych 12/24 V (obciążalność do 4 A, którą można zwiększyć przez dołączenie wzmacniaczy LED-AMP);
- funkcja miękkiego załączania i wyłączania sterowanych obwodów oświetleniowych;
- możliwość wyzwalania sterowników kaskadowych AS-225;
- niewielkie rozmiary, montaż w puszce ø35 mm dostarczanej wraz z czujnikiem;
- dioda LED sygnalizująca stan pracy czujnika;
- zabezpieczenie termiczne przed przekroczeniem dopuszczalnej temperatury wewnątrz obudowy;
Laserowy czujnik odległości z funkcją czujnika ruchu F&F DRL 12-9
- napięcie zasilania 9÷27 V DC;
- maksymalny prąd obciążenia 4 A;
- próg zadziałania - regulowany 2÷500 lx;
- pole detekcji 0,1÷2,0 m regulowane;
- czas załączenia odbiornika - regulowany 0÷10 min;
- rodzaj detekcji: czujnik laserowy ToF (długość fali: 940 nm);
- bezpieczeństwo klasa 1;
- przyłącze: zaciski śrubowe 2,5 mm²;
- moment dokręcający: 0,4 Nm;
- pobór mocy: 0,3 W;
- temperatura pracy: -10÷45° C;
- wymiary zewnętrzne: 45×45×1,5 mm; wewnętrzne (puszka): ø35 mm, głębokość 45 mm;
- montaż podtynkowy;
- stopień ochrony: IP40;
Zasilacz impulsowy do puszki F&F ZI-10-12P
- napięcie zasilania 180÷264 V AC;
- maksymalny prąd obciążenia: 0,83 A;
- napięcie wyjściowe OUT: 12 V DC;
- moc wyjściowa: 10 W;
- sprawność: 82%;
- prąd rozruchowy 40 A (230 V AC);
- stabilizacja napięcia wyjściowego - przy zmianie napięcia wyjściowego ±2%;
- stabilizacja napięcia wyjściowego - przy zmianie prądu wyjściowego ±3%;
- przeciążenie 140÷160%
Iwyj.;- próg zabezpieczenia termicznego: 135÷150° C;
- prąd upływu 1 mA (230 V AC);
- przyłącze: zaciski śrubowe 2,5 mm²;
- moment dokręcający: 0,4 Nm;
- temperatura pracy: -20÷35° C;
- wymiary: Ø54 (48×43 mm), wysokość: 25 mm;
- montaż w puszce podtynkowej Ø60;
- stopień ochrony: IP20;
Sterownik kaskadowy schodowy F&F AS-225
- sterowanie wielopunktowym systemem oświetlenia;
- możliwość tworzenia grupy z dowolnej ilości sterowników;
- każdy ze sterowników umożliwia ustawienie własnego czasu załączenia światła oraz momentu, w którym zacznie załączać się kolejny segment;
- załączanie światła za pomocą różnorodnych zadajników:
- przycisk dzwonkowy
- czujnik ruchu
- bariera optyczna
- czujnik nacisku
- zadawanie rozkazu odbywa się bezpotencjałowo poprzez połączenie wejścia IN/OUT z poziomem „-” zasilania;
- mała obudowa do puszki instalacyjnej - możliwość montażu bezpośrednio pod lampą;
- prosta instalacja - tylko 3 przewody od sterownika do sterownika;
12-kanałowy sterownik schodowy i kaskadowy F&F AS-225D
- 12-kanałowy sterownik schodowy i kaskadowy F&F AS-225D
- napięcie zasilania: 9÷30 v dc;
- liczba kanałów: 12;
- maksymalny prąd obciążenia: ac-1 4 a |(1 kanał);
- maksymalne sumaryczne obciążenie (12 kanałów): 24 a;
- maksymalne napięcie: 30 v dc;
- czas załączenia (1 kanał): 3÷30 s;
- opóźnienie załączenia kolejnego kanału: 0÷czas załączenia;
- element wykonawczy: tranzystor;
- napięcie wyjścia: 9÷30 v dc;
- współpraca z przyciskami podświetlanymi: nie;
- przyłącze: zaciski śrubowe 2,5 mm²;
- moment dokręcający: 0,4 nm;
- pobór mocy czuwanie/praca: 1 w / 4 w;
- temperatura pracy: -15 ÷ 50° c;
- wymiary (4 moduły): 52,5 mm;
- montaż na szynie 35 mm;
- stopień ochrony: ip20.